Yazılar » DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu çocukluk döneminin en yaygın görülen sorunu olup tedavi ile düzelmeler gösteren bir bozukluktur. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda kişi duygu, düşünce ve davranışların da tam bir kontrol kuramamaktadır. Bu nedenle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu birçok işlevi etkileyen çok belirtili bir hastalıktır
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda üç temel belirti vardır.
1- Dikkat eksikliği
2- Hiperaktivite- aşırı hareketlilik
3- Dürtüsellik
Dikkat eksikliği belirtileri
1- Bir işe dikkatini vermekte zorlanır
2- Dikkati kolayca dağılır
3- Dikkatsizce hatalar yapar
4- Başladığı işi bitiremez
6- Zihinsel çaba gerektiren işleri ( ev ödevi gibi) yapmak istemez
7- Kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş gibi görünür.
8- Unutkandır, bir şeylerini kaybeder.
Hiperaktivite belirtileri
1- Eli ayağı kıpır kıpırdır, sürekli bir yerde oturamaz.
2- Gereksiz yere koşturma eli ayağı durmaz
3- Sakince oynayamaz, motor takılmış gibi hareketlidir.
4- Çok konuşur.
Dürtüsellik
1- Sorulan sorular tamamlamadan yanıt verir
2- Sırasını bekleyemez
3- Başkalarının sözünü keser,
4- Yanıtları ağzından kaçırır
Hastalığın Alt Tipleri
Dikkat eksikliğinin baskın olduğu tip. Bu tipte öğrenme güçlükleri ve başarı ile ilgili sorunlar ön plandadır. Kızlarda daha sık görülmektedir. Bu kızlar hayal dünyasında yaşıyor gibi gözükürler, dalgındırlar.
Hiperaktiflik ve dürtüselliğin baskın olduğu tip. Aşırı hareketlilik ve davranış sorunları ön plandadır. Öğretmenler bu çocuklardan çok sık şikayetçi olurlar. Hiperaktif kız çocukları “erkek Fatma” olarak tanınırlar.
Bileşik tip. Her belirti görülür.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunda hareketlilik ve dürtüsellik ile bunlarla ilgili belirtiler giderek azalmakta, ancak dikkat eksikliği erişkinlik döneminde de devam etmektedir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile sık görülen belirtiler
– Dağınıklık sık görülür. Defteri, kıyafeti, odası dağınıktır. Planlı ve düzenli değildirler.
– Dalgındırlar. Sanki akılları başka bir yerdeymiş gibidirler.
– Unutkandırlar. Eşyalarını, ödevlerini sık sık unuturlar.
– Hızlı konuşma, telaffuz hataları, kelimeleri atlama sık görülmektedir.
– Sakarlık ve koordinasyon güçlükleri vardır. El yazıları çirkindir, yavaş yazarlar, yazı ödevleri büyük sorun olur. Sakarlıkları nedeniyle okulda dalga geçilirler.
– Sabırsızdırlar, bir şey hemen olsun isterler. Hemen olması konusunda ısrarcılardır.-
– Değişiklerin üstesinden gelmekte zorlanırlar. Çocuk tam okul programına alışmışken servise, sonra da evde boş zamanla karşı karşıya geldiğinde uyum sağlamakta zorlanır. Bu nedenle program yapmak çok önemlidir.
– Dürtüsellikleri nedeniyle geçmişten ders alıp, geleceği öngöremezler.
– Duygularını, düşüncelerini, davranışlarını frenlemekte zorluk çekerler. İlk duygusal tepkiyi frenleyemezler. Gözü kara çocukturlar. Tehlikeye açıktırlar. Hızlı ve hareketli şeyleri severler.
– Büyük hayaller ve heyecanlar peşinde koşarlar. Bu nedenle sık hayal kırıklıkları yaşarlar.
– Sosyal ilişki sorunları vardır. Sıcakkanlı sevecen olmalarına karşın, düşünmeden ve aceleci hareket etmeleri nedeniyle saldırgan davranışlar gösterebilirler. Aniden parlarlar, tepki gösterirler.
–Hastalığın neden olduğu belirtiler sonucunda okulda başarısızlık, arkadaş ve aile ilişkilerinde sorunlar, sık sık eleştirilme sonucunda kendilerine olan güven ve saygılarını kaybederler.
–Uyku sorunları vardır. Uykuya geçmek de zorlanırlar.
–Dokunma duyusu hassasiyeti vardır. Dokunulmaktan çok hoşlanmazlar, kalabalıkta itişmek, sıkışmak, kıyafetlerin etiketleri gibi fiziksel uyaranlara hassasiyetleri vardır. Bu aşırı hassiyet nedeniyle hafif bir karın ya da baş ağrısına aşırı tepki gösterebilirler.
–Kendilerine özgü bir ses düzeyi vardır, sessizlik fazla sakin, fazla gürültü ise karmaşa yaratır. Bazen sağır gibi görünürken, bazen de sese aşırı tepki gösterebilirler.
Nedenleri
Dikkat eksikliği kalıtımsal bir bozukluktur. Hamilelikte sigara, alkol, erken doğum, doğum sonrası bazı hastalıklar dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu oluşturmaktan ziyade genetik olarak yatkın olan kişilerde hastalığın oluşma riskini artırır. Anne baba tutumları dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna neden olmaz. Anne baba tutumları hastalığın gidişatını olumlu ya da olumsuz etkiler. Hastalığın zeka ile ilişkisi yoktur. Erkek çocuklarında daha sık görülmektedir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna eşlik eden bozukluklar
-Karşı gelme bozukluğu: Çocuğun yakında tanıdığı kişilere karşı sözel saldırganlık, karşı gelme, kendi hataları için başkalarını suçlama vardır.
-Davranım bozukluğu: Başkalarının haklarına sözel ve fiziksel saldırı, toplumsal kurallara uymama ve başlarını suçlama vardır.
-Özel öğrenme bozukluğu: Çocuğun zekasının normal olmasına karşın okuma, yazma, matematik gibi belli akademik alanlarda performansının altında başarı göstermesidir.
-Depresyon: Mutsuzluk, husursuzluk, benlik saygısının azalması vardır.
-Kaygı bozuklukları: Kolay endişenlenme, çeşitli korkular, ayrılık kaygısı, okul korkusu, takıntılarla birlikte görülebilir.
Tik bozuklukları.
Dışkılama sorunları, sık sık idrara çıkma ve yatak ıslatma birlikte görülebilir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun güzel yanları
Esnektirler, eğlencelidirler, fazlaca şevkat duygusuna sahiptirler. Sevecen ve yardım severlerdir. Diğer insanların göze alamadıkları riskleri göze alırlar. Sorunlara farklı çözüm yolları getirirler. Yaratıcıdırlar. Bir sürü şeye ilgi gösterirler. İnandıkları şey için mücadele ederler. Enerjiktirler. Esprilidirler. Her zaman umutla doludurlar ve bu umudu başkalarına da bulaştırırlar. Çok doğrucudurlar. Çevresindekilerin duygularına karşı duyarlıdırlar.